Het Orgelmentoraat

Nederland kent een rijk en omvangrijk erfgoed aan historische orgels. In de provincie Noord-Holland staan hiervan veel voorbeelden. Bijvoorbeeld in een stad als Alkmaar, waar in de Grote Kerk het oudst bespeelbare orgel van Nederland hangt.

De kerken waar deze orgels instaan, raken door veranderende omstandigheden in toenemende mate buiten gebruik of krijgen een andere bestemming. Het gevolg is dat de orgels van deze kerken uit beeld dreigen te verdwijnen, van de organist, van de orgelbouwer en ook van de eigenaren en monumentenzorg. Immers, er wordt niet meer op gespeeld en dan is ook het onderhoud niet meer nodig, het netwerk rond het instrument droogt op. Voor deze ‘verweesde’ orgels wordt nu een oplossing gezocht in het aanstellen van een zogenaamde orgelmentor.

De Stichting Vrienden van het Orgel Alkmaar (VvhO) heeft alle 32 orgels van Alkmaar bezocht en is gesproken met de mensen achter deze instrumenten. Het blijkt dat men soms niet weet wat met het orgel te doen. Het enthousiasme is er, evenals het besef een waardevol object te bezitten.

Het idee een netwerk van orgelmentoren op te zetten, dat in voorkomende gevallen kan helpen en de orgels kan controleren, ontstaat. De Vrienden van het Orgel pakken het op.

Op de Open Monumentendag 2019 - het is dan ook Nationale Orgeldag - is het Orgelmentoraat Alkmaar van start gegaan. Zeven mentoren nemen negen waardevolle instrumenten onder hun hoede en helpen de eigenaar bij het gebruik ervan.
Parallel hieraan is op het Amsterdams Conservatorium het keuzevak Orgelmentoraat (3e en 4e jaar bachelor) begonnen. Orgelstudenten leren hoe gebreken te herkennen en deze te rapporteren. Hun kennis toetsen ze op locatie. De organisatie van een activiteit hoort daar ook bij.
Het Nationaal Instituut voor de Orgelkunst faciliteert het orgelmentoraat met een digitaal platform.

Het idee van een orgelmentoraat is niet nieuw. In 2016 is de Vereniging Mentoren Klinkend Erfgoed (VMKE) opgericht. Ook de VMKE is betrokken bij de opzet van een netwerk van orgelmentoren in Noord-Holland.

Over de stand van zaken doen we regelmatig verslag in onze nieuwsberichten: zie nieuws en de nieuwsbrieven op deze website.

Deelnemende kerken:
Grote Kerk Schermerhorn; Gereformeerde Kerk Schermerhorn; Dorpskerk Grootschermer; Noordeinder Vermaning Noordeinde; Protestantse Kerk Stompetoren; Zwarte Kerkje Zuidschermer; De Terp Oudorp; [Grote Kerk De Rijp; Hervormde Kerk West-Graftdijk]